چشم زخم و دفع چشم زخم از مسائلی است که هم در زندگی روزمره انسان نمود دارد و هم در روایات اسلامی با دقت درباره آن صحبت شده است. زمانی که فردی با نگاهی به نعمتهای دیگران توجه میکند، ممکن است آسیبی وارد شود. این آسیب که گاه در قالب بیماری، اختلاف خانوادگی یا شکست در کار دیده میشود، چشم زخم نام دارد. قبل از هر چیز لطفا فیلم چشم زخم آیت الله فاطمینیا رو بررسی کنید.
فهرست مطالب:
چشم زخم چیست؟
پدیده چشم زخم یا چشم نظر یا چشم شور نه تنها در تجربیات روزمره مردم مشهود است، بلکه در منابع اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است. این مفهوم به اثرات نامطلوبی اشاره دارد که ممکن است از نگاه حسرتآمیز یا تحسینآمیز برخی افراد به دیگران سر بزند. در متون دینی، این پدیده به عنوان عاملی واقعی که قادر است سلامت، روابط یا موفقیتهای فرد را تحت تاثیر قرار دهد، معرفی شده است. نکته حائز اهمیت این است که در فرهنگ اسلامی، چشم زخم نه به عنوان یک خرافه، بلکه به عنوان واقعیتی ذکر شده که نیاز به مراقبت و پیشگیری دارد، مطرح گردیده است. این نگرش مبتنی بر روایات معصومین(ع) است که هم هشداردهنده این پدیده بودهاند و هم راهکارهای مؤثری برای مقابله با آن ارائه دادهاند.
دفع چشم زخم میسر میباشد؟
بر اساس سخنان استاد فاطمی نیا، گاهی اوقات آثار سنگینی از چشم زخم در زندگی انسان ممکن است رخ دهد. به شکلی که فرد دچار مشکلاتی جدی و شدید میگردد. در چنین شرایطی راهکارهایی برای دفع چشم نظر وجود دارد که با انجام آنها میتوان از شدت اثرات چشم زخم کاست یا آن را بهطور کامل برطرف کرد. در ادامه به ده روش مؤثر برای دفع چشم نظر اشاره میکنیم. لطفا با دقت این موارد را دنبال کنید.
10 روش دفع چشم زخم چیست؟ + دعای دفع چشم زخم
در آموزه های دینی و سیره اهل بیت(علیهمالسلام) توجه ویژهای به مسئله چشم زخم، چشم خوردن و… و راههای مقابله با آن شده است. این توصیهها نه تنها جنبه پیشگیرانه دارند، بلکه برای درمان آثار احتمالی چشم زخم نیز تاثیرگذار هستند. بررسی دقیق روایات و سیره عملی معصومین(ع) نشان میدهد که میتوان با به کارگیری این دستورات، زندگیای سرشار از آرامش داشت. در اینجا به بررسی دعا برای دفع چشم زخم و حرز برای چشم زخم و… میپردازیم. منظور از چشم نظر همان چشم زخم است.
1- وان یکاد (سوره قلم):
آیه 52 سوره قلم که معروف به وان یکاد میباشد نیز برای چشم زخم توصیه شده است که خوانده شود.
2- توصیه اول از امام رضا علیهالسلام:
بر اساس روایتی از امام رضا علیهالسلام قرائت سوره حمد و معوذتین برای دفع چشم زخم توصیه شدهاست. (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۰۳.)
3- توصیه دوم از امام رضا علیهالسلام:
هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار بده و سوره حمد و توحید و معوذتین را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ میکند. (مکارم الاخلاق، ص. ۴۷۴)
4- توصیه سوم از امام رضا علیهالسلام:
همچنین نقل شده است که برای دفع چشمزخم، نوشتهای از سوره حمد، معوذتین و آیه الکرسی را در شیشهای قرار دهید. (طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۴۱۲ق، ص۳۸۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۶.)
5- توصیه اول از امام صادق علیهالسلام:
اگر کسی از شما چیزی از برادرش او را متعجب ساخت سه بار بگویید: ماشاءالله لاحول و لاقوة الا بالله العلی العظیم.(حلیةالمتقین ص1832)
6- توصیه دوم از امام صادق علیهالسلام:
شخصی به امام صادق عرض کرد مولای من! من از حاکم سرزمین جیزه در هراسم و میترسم از این که او مرا به دشمنانم معرفی و به آنها تحویل دهد. حضرت فرمودند انگشتر حدید صینی تهیه کن که ذکر هفت جلاله را دارا باشد. در ادامه فرمودند این انگشتر را در مواردی همچون مشکل در امور و نیازهایت داشتی، زنی که زایمان بر او سخت شده استفاده کن و همچنین برطرف میکند چشم زخم را از کسی که چشم خورده و اثر آن را از بین میبرد. (الامان ص 50، مستدرک 299/3)
7- عدم به چشم آمدن:
در فیلمی که پیش از این توسط استاد فاطمینیا ارائه شد، یکی از مهمترین پیشنهادات مطرح شده، «پنهانداری» و دوری از نمایش فرآوان بود. ایشان در این باره میفرمایند: در کتاب جامع الاخبار آمده است که «چشم، شتر را در دیگ و مرد را در قبر مینشاند». این جمله گویای حقیقتی عمیق است که گاهی نگاه های بد چنان تاثیرگذار میشوند که حتی وجود فرد را در معرض خطر جدی قرار میدهند.
در ادامه توصیه میکنند که انسان تمام افکار، برنامهها و نیازهای خود را در اختیار دیگران قرار ندهد. روایتی هم از اهل بیت (ع) نقل میکنند که : «کتمان حوائج، سبب برآورده شدن آنها میشود.» و در پایان نیز با تاکید میفرمایند: چشم، حق است.
عبارتی کوتاه اما عمیق که یادآور این واقعیت است که نگاه گاهی اوقات چنان نیرومند است که میتواند تقدیر انسان را رقم بزنند.
8- توصیه امام امام علی علیه السلام:
چشم زخم یا چشم کردن حق است و واقعیت دارد. (نهج البلاغه ، ترجمه فیض الاسلام، کلمات قصار، ش400)
هر گاه کسی از شما انسان یا چیز زیبایی را دید و از آن خوشش آمد بگوید: آمنت بالله و صلی الله علی محمد و آله، در این صورت چشم او تأثیر منفی نخواهد داشت. (بحار الانوار جلد 60 صفحه 18 لطفا صحت این بخش از توصیه امام علی علیهالسلام بررسی شود.)
9- مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی:
دعای دفع چشم زخم که شیخ عباس قمی در مفاتیحالجنان ذکر کرده که برای در امان ماندن از چشم زخم خوانده شود:
اَللّهُمَّ رَبَّ مَطَرٍ حابِسٍ وَ حَجَرٍ یابِسٍ وَ لَیْلٍ دامِسٍ وَ رَطْبٍ وَ یابِسٍ رُدَّ عَیْنَ الْعایِنِ عَلَیْهِ فی کَبِدِهِ وَ نَحْرِهِ وَ مالِهِ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَری مِنْ فُطُورٍ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ کَرَّتَیْنِ یَنْقَلِبْ اِلَیْکَ الْبَصَرُ خاسِئاً وَ هُوَ حَسیرٌ. (شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، فهرست کتاب باقیات صالحات (حاشیه مفاتیح الجنان)، باب سیم، حرزهای چشم زخم)
10- حرز امام جواد علیهالسلام:
حرز امام جواد (علیهالسلام) بدون تردید یکی از معتبرترین و قویترین حرزهایی است که برای دفع چشم زخم(چشم نظر)، بلا و … به کار میرود. این حرز ارزشمند از امام معصوم به ما رسیده و پشتوانهای قوی از احادیث و روایات دارد. بسیاری از بزرگان دین، از حرز امام جواد برای در امان ماندن از آسیبها و چشمنظر استفاده میکنند. بزرگان و اساتید زیادی همچون آیت الله بهجت، استاد قاضی و… توصیه به استفاده از حرز امام جواد علیه السلام کرده اند.
مسئلهای که اینجا مهم است، بحث رعایت آداب استفاده حرز امام جواد (ع) میباشد. برای حرز امام جواد علیهالسلام آدابی بیان شده که رعایت این آداب در اثر آن تاثیرگذار خواهد بود. به عنوان مثال میتوان به مواردی همچون کتابت رو به قبله، عدم نگارش در زمان قمر در عقرب، نوشتن حرز با قلم مسلمان ساز و… اشاره کرد.
چشم زخم در قرآن آمده؟ بررسی ویژه چشم نظر در قرآن
آیه وان یکاد:
اگر چه واژه «چشمزخم» به شکل مستقیم در قرآن ذکر نشده، اما بسیاری از مفسران قرآنی آیه معروف «وَإِن یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ» را نشانهای از تاثیر نگاه حسودانه و چشم نظر میدانند. بنا بر روایات تفسیری، مشرکان برای آسیبزدن به پیامبر اسلام (ص) از فردی با نگاه سنگین کمک خواستند تا با نگاهش پیامبر را دچار چشمزخم کند. اما جبرئیل نازل شد و این آیه را برای حفاظت پیامبر نازل کرد. از این ماجرا میتوان دریافت که پدیده چشمزخم در منابع دینی جدی گرفته شده و حتی در شأن نزول قرآن نیز مطرح گردیده است. (رازی، روض الجنان، ۱۳۷۶ش، ج۱۹، ص۳۷۰.)
آیه 67 سوره یوسف:
بریخ از مفسران معتقدند که در آیه ۶۷ سوره یوسف، به صورت غیرمستقیم به موضوع چشم زخم و دفع چشم زخم اشاره شده است. حضرت یعقوب علیهالسلام به فرزندان خود سفارش میکند که هنگام ورود به مصر، همگی از یک دروازه وارد نشوند بلکه از درهای مختلف وارد شوند. دلیل این توصیه آن بود که فرزندان یعقوب زیبا بودند و احتمال داشت نگاه های حسودانه مردم به آنها آسیب برساند.
بررسی ویژه چشم زخم در نهجالبلاغه
چشم زخم نیز در نهجالبلاغه نیز به وضوح آمده است. وجود چشم نظر در نهچالبلاغه و در حکمت 400 آن (شناخت امور واقعی و خرافی) به دیده میشود. در ادامه متن عربی و تفسیر آن توسط محمد دشتی بیان شده است.)
متن عربی حکمت 400 نهجالبلاغه (شناخت امور واقعی و خرافی):
ترجمه حکمت 400 نهجالبلاغه محمد دشتی:
و درود خدا بر او، فرمود: چشم زخم حقيقت دارد، استفاده از نيروهاى مرموز طبيعت حقيقت دارد، سحر و جادو وجود دارد، و فال نيك راست است، و رويداد بد را بد شگون دانستن، درست نيست. بوى خوش درمان و نشاط آور، عسل درمان كننده و نشاط آور، سوارى بهبودى آور، و نگاه به سبزه زار درمان كننده و نشاط آور است.
کلام آخر :
چشم زخم در اسلام یک واقعیت با پشتوانه قرآنی و روایی است. برخی آیات سوره قلم و یوسف به آن اشاره دارند. روایات معصومین(ع) راهکارهایی مانند خواندن سوره های حمد، معوذتین، آیه “وان یکاد”، ذکر “ماشاءالله” و استفاده از حرز امام جواد(ع) را برای دفع آن توصیه میکنند. پرهیز از نمایش نعمتها و کتمان حوائج نیز از روش های پیشگیری است. همچنین در نهج البلاغه (حکمت ۴۰۰) تأکید شده که چشم زخم حقیقت دارد.